Ο χρόνιος πόνος είναι μια περίπλοκη και συχνά εξουθενωτική κατάσταση που επηρεάζει έναν μεγάλο αριθμό ανθρώπων σε όλον τον κόσμο. Πρόκειται για επίμονο πόνο που μπορεί να είναι δύσκολο για τους πάσχοντες να τον διαχειριστούν και να τον αντιμετωπίσουν. Ωστόσο, οι εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη έχουν ανοίξει νέους δρόμους για αποτελεσματική διαχείριση του πόνου, μέσω της Νευροχειρουργικής.

Ο Δρ. Γούσιας έχει μεγάλη εμπειρία κι εξειδίκευση στη χειρουργική αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου, έχοντας θητεύσει επί σειρά ετών ως διευθυντής και διευθύνων σε κορυφαία κέντρα Νευροχειρουργικής στη Γερμανία, με μεγάλο αριθμό επεμβάσεων και εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ο χρόνιος πόνος είναι μια πολύπλοκη και επίμονη μορφή πόνου που συνήθως διαρκεί περισσότερο από τρεις έως έξι μήνες. Σε αντίθεση με τον οξύ πόνο, ο οποίος είναι μια άμεση απόκριση σε τραυματισμό ή ασθένεια και υποχωρεί καθώς το σώμα αναρρώνει, ο χρόνιος πόνος μπορεί να επιμείνει πολύ μετά την επούλωση του αρχικού τραυματισμού.

Τύποι χρόνιου πόνου

Υπάρχουν διάφοροι τύποι χρονίου πόνου, έκαστος με τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά:

  • Νευροπαθητικός πόνος: Αυτός ο τύπος πόνου προκαλείται από βλάβη ή ασθένεια που επηρεάζει το σωματοαισθητηριακό νευρικό σύστημα. Καταστάσεις, όπως η διαβητική νευροπάθεια, ο πόνος μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο και η ισχιαλγία εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.
  • Αλγαισθητικός πόνος: Προκαλείται από βλάβη στον μυϊκό ιστό και συνήθως περιγράφεται ως οξύς, έντονος ή σφύζων. Η αρθρίτιδα και ο πόνος στην μέση είναι κοινά παραδείγματα αλγαισθητικού πόνου.
  • Ψυχογενής Πόνος: Πόνος που σχετίζεται με ψυχολογικούς παράγοντες. Ενώ ο πόνος είναι πραγματικός, μπορεί να επιδεινωθεί ή να παραταθεί από ψυχικούς, συναισθηματικούς ή συμπεριφορικούς παράγοντες.
  • Μικτός πόνος: Συνδυασμός τύπων πόνου, όπως σε περιπτώσεις ινομυαλγίας, όπου υπάρχουν τόσο σωματικά όσο και ψυχικά συμπτώματα.

Η αποτελεσματική διαχείριση κι αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου βασίζεται στον εντοπισμό των αιτιών που τον προκαλούν. Μερικές από τις πιο συνηθισμένες αιτίες χρονίου πόνου είναι οι εξής:

  • Εκφυλιστικές καταστάσεις: Ασθένειες, όπως η οστεοαρθρίτιδα ή η σπονδυλική στένωση, αποτελούν τα πιο συχνά αίτια χρονίου πόνου, καθώς προκαλούν τη σταδιακή φθορά των ιστών του σώματος.
  • Νευρική βλάβη ή δυσλειτουργία, ως συνέπεια καταστάσεων όπως π.χ. η περιφερική νευροπάθεια ή η μεθερπητική νευραλγία
  • Διαταραχές του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος: Παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, ή καταστάσεις που προκύπτουν από εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να επηρεάσουν τον εγκέφαλο ή το νωτιαίο μυελό, οδηγώντας σε επίμονο πόνο.
  • Τραυματισμός: Τραύματα π.χ. από ατυχήματα ή χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να επηρεάσουν τα νεύρα ή το νωτιαίο μυελό και να οδηγήσουν σε χρόνιο πόνο.
  • Καρκίνος: Οι όγκοι μπορούν να ασκήσουν πίεση στα νεύρα ή σε άλλες δομές του σώματος, με αποτέλεσμα χρόνιο πόνο. Επιπλέον, οι θεραπείες για τον καρκίνο, όπως η χημειοθεραπεία, μπορούν επίσης να προκαλέσουν νευροπαθητικό πόνο.

Οι πιο συνηθισμένες παθήσεις που προκαλούν χρόνιο πόνο είναι οι εξής:

  • δισκοπάθεια (λόγω δισκοκήλη ή εκφυλιστική)
  • Οσφυαλγία, αυχεναλγία, ισχιαλγία, που δεν αντιμετωπίζονται εγκαίρως ή μετά από ανεπιτυχές χειρουργείο.
  • νευραλγία του τριδύμου
  • εγκεφαλικό επεισόδιο
  • σπαστικότητα
  • διαβητική νευροπάθεια
  • μεθερπητική νευραλγία
  • ωλένια νευρίτιδα
  • σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα
  • μεταστατικός/καρκινικός πόνος

Ο χρόνιος πόνος εμφανίζεται με διάφορα συμπτώματα και σημάδια που ποικίλλουν ανάλογα με την υποκείμενη πάθηση, όπως:

  • Πόνος: Συνήθως περιγράφεται ως κάψιμο, σφάχτης ή αίσθηση ηλεκτροπληξίας. Μπορεί να είναι σταθερός ή διακοπτόμενος. Ο πόνος μπορεί να εντοπιστεί σε μια περιοχή ή να εξαπλωθεί κατά μήκος της διαδρομής ενός νεύρου, όπως για παράδειγμα στην ισχιαλγία, όπου ο πόνος ακτινοβολεί από χαμηλά στην πλάτη μέχρι τα πόδια.
  • Μυρμήγκιασμα, Μούδιασμα ή Απώλεια Αισθήσεων: Παράλληλα με τον πόνο, μπορεί να εκδηλωθεί μυρμήγκιασμα, μούδιασμα ή απώλεια αίσθησης, ενδεικτικά της εμπλοκής των νεύρων.
  • Μυϊκή αδυναμία: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν εμφανή σημάδια όπως μυϊκή αδυναμία.

Τα αποτελέσματα του χρόνιου πόνου εκτείνονται πολύ πέρα ​​από τη σωματική δυσφορία, καθώς μπορεί να επηρεάσει βαθιά τη ζωή ενός ατόμου με διάφορους τρόπους, όπως:

  • Φυσικοί περιορισμοί: Ο χρόνιος πόνος μπορεί να μειώσει την κινητικότητα και την ευελιξία, καθιστώντας τις καθημερινές δραστηριότητες και εργασίες δύσκολες και εξαντλητικές.
  • Συναισθηματική και Ψυχική Επιβάρυνση: Είναι συχνό φαινόμενο τα άτομα με χρόνιο πόνο να βιώνουν κατάθλιψη, άγχος και αίσθημα ανικανότητας, με συνέπεια να επηρεάζεται  αρνητικά η ψυχική τους υγεία.
  • Κοινωνικός αντίκτυπος και επιπτώσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις: Ο χρόνιος πόνος μπορεί να επιβαρύνει τις σχέσεις και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, καθώς μπορεί να περιορίσει την ικανότητα ενός ατόμου να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες ή να εκπληρώνει ρόλους προσωπικής σχέσης.
  • Αντίκτυπος στην εργασία και την παραγωγικότητα: Πολλοί ασθενείς με χρόνιο πόνο δυσκολεύονται να ανταποκριθούν σε τακτική απασχόληση, με πολλαπλές επιπτώσεις τόσο σε υλικό όσο και συναισθηματικό επίπεδο.
  • Διαταραχές ύπνου: Ο χρόνιος πόνος συχνά διαταράσσει τον ύπνο των ασθενών, οδηγώντας σε έναν κύκλο πόνου και αϋπνίας που μπορεί να επιδεινώσει άλλα προβλήματα υγείας.
  • Συνολική υποβάθμιση της ποιότητας ζωής: Η σωρευτική επίδραση της σωματικής δυσφορίας, του συναισθηματικού στρες, της κοινωνικής απομόνωσης και των οικονομικών δυσκολιών μπορεί να μειώσει σημαντικά τη συνολική ποιότητα ζωής, όσων υποφέρουν από χρόνιο πόνο.

Η διάγνωση του χρόνιου πόνου απαιτεί λεπτομερή έλεγχο κι αξιολόγηση για να προσδιοριστεί η υποκείμενη αιτία, προκειμένου να αποφασιστεί το κατάλληλο σχέδιο θεραπείας για έκαστο ασθενή.

Το πρώτο βήμα είναι η λήψη ιατρικού ιστορικού και η ενδελεχής φυσική εξέταση του ασθενή, για να εκτιμηθεί η θέση του πόνου, η λειτουργία των νεύρων, η μυϊκή δύναμη και τα αντανακλαστικά.

Η διάγνωση επιβεβαιώνεται μέσω νευροφυσιολογικών εξετάσεων, για την αξιολόγηση της βλάβης και της δυσλειτουργίας των νεύρων, όπως οι μελέτες αγωγιμότητας νεύρων και η ηλεκτρομυογράφημα, καθώς και μέσω απεικονιστικών εξετάσεων, όπως η ακτινοσκόπηση, η αξονική και μαγνητική τομογραφία, που βοηθούν στην οπτικοποίηση των εσωτερικών δομών και στον εντοπισμό των πιθανών αιτιών του χρονίου πόνου.

Η συμβολή ενός νευροχειρουργού μπορεί να είναι καταλυτική για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου και την ανάκτηση μιας φυσιολογικής ποιότητας ζωής.  Οι Νευροχειρουργοί ειδικεύονται στη θεραπεία διαταραχών του εγκεφάλου, της σπονδυλικής στήλης και των νεύρων, οι οποίες συχνά βρίσκονται στη ρίζα του χρόνιου πόνου.

Οι νευροχειρουργικές θεραπείες για τον χρόνιο πόνο είναι εξαιρετικά συγκεκριμένες, στοχεύοντας στις υποκείμενες αιτίες και τους μηχανισμούς του πόνου. Αυτές οι θεραπείες κυμαίνονται από προηγμένες διαδικασίες διαχείρισης πόνου έως καινοτόμες ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και πιο συμβατικές χειρουργικές μεθόδους. Κάθε θεραπεία επιλέγεται με βάση μια ενδελεχή αξιολόγηση της συγκεκριμένης κατάστασης χρονίου πόνου του ασθενή, της συνολικής υγείας του και της ανταπόκρισής του σε προηγούμενες θεραπείες.

Η αντιμετώπιση του χρονίου πόνου περιλαμβάνει τις παρακάτω θεραπευτικές προσεγγίσεις:

  • Νευρικός αποκλεισμός με εγχύσεις φαρμάκου: Χορήγηση μικρής ποσότητας φαρμακευτικής ουσίας με μεγάλη διάρκεια δράσης, που επιδρά αναισθητικά στο σημείο της νευραλγίας αποκλείοντας την οδό αγωγιμότητας του πόνου.
  • Νευροτροποποίηση με εμφύτευση αντλίας πόνου: Τοποθέτηση εμφυτεύσιμης συσκευής που απελευθερώνει φαρμακευτική ουσία εντός του σπονδυλικού σωλήνα, ανακουφίζοντας τους ασθενείς από τον πόνο έντονων μυϊκών σπασμών.
  • Νευροδιέγερση νωτιαίου μυελού: Εμφύτευση συσκευής (νευροδιεγέρτης), η οποία χρησιμοποιεί ηλεκτρικούς παλμούς για να μπλοκάρει τα σήματα πόνου.
  • Ραδιοσυχνότητες (RF): Διαδερμική διαδικασία υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση, μέσω της οποίας με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων επιτυγχάνεται τοπικά η αύξηση (thermoablation) ή μείωση (cryoablation) της θερμοκρασίας για την αφαίρεση ή την καταστροφή μιας μικρής περιοχής νευρικού ιστού, εμποδίζοντας τα σήματα πόνου.
  • Χειρουργική αποσυμπίεση νεύρων: Χειρουργική αποσυμπίεσης για την αφαίρεση της πίεσης στα παγιδευμένα νεύρα που προκαλούν πόνο.
  • Διακρανιακός Μαγνητικός Ερεθισμός (TMS): Μη επεμβατική μέθοδος νευροτροποποίησης που βασίζεται στη χρήση μαγνητικών παλμών, για την πρόκληση ερεθισμού στα κατάλληλα κέντρα του εγκεφάλου. Ενδείκνυται σε περιπτώσεις χρονίου πόνου από εγκεφαλικά επεισόδια.
Φόρμα Επικοινωνίας