" alt="Hero Image Here">
Κατά τη διάρκεια ενός χειρουργείου στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (εγκέφαλος ή νωτιαίος μυελός) αλλά επίσης στα περιφερικά νεύρα ελλοχεύει ο κίνδυνος της πρόκλησης μιας προσωρινής ή και μόνιμης νευρολογικής βλάβης. Η νευροπαρακολούθηση μας επιτρέπει να παρακολουθούμε σε πραγματικό χρόνο κατά τη διάρκεια της επέμβασης τις λειτουργίες του νευρικού συστήματος, ώστε να αποφευχθούν τα νευρολογικά ελλείματα μετά από ένα χειρουργείο και μια μετεγχειρητική κλινική επιδείνωση. Στα πλαίσια της νευροπαρακολούθησης ελέγχεται κάθε στιγμή αλλά ιδιαίτερα την στιγμή μιας κρίσιμης χειρουργικής κίνησης αν επηρεάζονται π.χ οι κινητικές ή οι αισθητικές λειτουργίες όπως επίσης τα οπτικά πεδία καθώς και άλλες λειτουργίες. Σε μια τέτοια περίπτωση είμαστε σε θέση να αντιδράσουμε. Συνήθως επιλέγουμε μια άλλη χειρουργική στρατηγική και προσπέλαση ή στην χειρότερη των περιπτώσεων σταματάμε την αφαίρεση του όγκου. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων όμως η νευροπαρακολούθηση μας καθοδηγεί για να επιτύχουμε την μέγιστη δυνατή αλλά και ασφαλή χειρουργική εξαίρεση ενός όγκου, που βρίσκεται σε κρίσιμη περιοχή του εγκεφάλου.
Σαφέστατα η πιο αποτελεσματική νευροπαρακολούθηση συμβαίνει όταν ο ασθενής χειρουργείται σε εγρήγορση, ώστε να ελεγχθούν λειτουργίες, όπως η ομιλία και κατανόηση ή ακόμα και η κίνηση. Για την τεχνική αυτή μπορείτε να ενημερωθείτε λεπτομερώς στην ειδική υποενότητα, χειρουργείο υπό εγρήγορση. Όταν ένα χειρουργείο με ασθενή σε εγρήγορση δεν είναι δυνατό ή επιθυμητό να γίνει, τότε χρησιμοποιούνται κυρίως τεχνικές της ηλεκτροφυσιολογίας για τον έλεγχο της λειτουργίας του ΚΝΣ, όπως αυτής του εγκεφάλου. Υπάρχουν πολλές μορφές νευροφυσιολογικής παρακολούθησης, οι πιο συνηθισμένες σε χειρουργεία όγκων εγκεφάλου είναι το Ηλεκτρομυογράφημα και τα Προκλητά Δυναμικά.
Το Ηλεκτρομυογράφημα χρησιμοποιείται για να ελέγχονται συγκεκριμένοι μύες που νευρώνονται από συγκεκριμένα νεύρα, άρα στην ουσία μπορούμε να ελέγχουμε συγκεκριμένα νεύρα. Τα Προκλητά Δυναμικά ελέγχουν τις νευρικές οδούς, όπως την κινητική (motor evoked potentials), αισθητική (somatosensory evoked potentials), οπτική ( visual evoked potentials ) και οδό του στελέχους και της ακοής (brainstem auditory evoked potentials). Στα κινητικά προκλητά δυναμικά ερεθίζεται με ένα ηλεκτρικό πεδίο ο φλοιός του εγκεφάλου, στη συνέχεια καταγράφονται οι απαντήσεις από τους μύες της περιφέρειας. Τυπικές θέσεις που τοποθετούνται ορισμένα ηλεκτρόδια στο τριχωτό της κεφαλής φαίνονται στην εικόνα 1.
Στα σωματοαισθητικά δυναμικά διεγείρονται τα περιφερικά νεύρα και καταγράφεται η αντίληψή των διεγέρσεων αυτών στον αισθητικό φλοιό του εγκεφάλου, δηλ. πόσο ισχυρά και γρήγορα αντιλαμβάνεται ο ασθενής τα περιφερικά ερεθίσματα. Τυπικές θέσεις διέγερσης στην περιφέρεια είναι το μέσο ή το κνημιαίο νεύρο, όπως φαίνεται στις εικόνες 2 και 3.
Όπως εύκολα γίνεται κατανοητό η νευροπαρακολούθηση είναι μια απαραίτητη διεγχειρητική τεχνική, ώστε να διασφαλισθεί μια ασφαλής νευροχειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, όπως ισχύει και για τα περισσότερα στην ζωή, έτσι κι στην περίπτωση αυτή η ημιμάθεια δεν είναι επιθυμητή, γιατί η χρήση της νευροφυσιολογίας από νευροχειρουργούς χωρίς βασικές γνώσεις μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Η ενδελεχής γνώση των αρχών της νευροφυσιολογίας τόσο από την νευροφυσιολογική ομάδα όσο και από τον ίδιο τον νευροχειρουργό αποτελεί μεγάλο προτέρημα για τις νευροχειρουργικές ομάδες, που αναλαμβάνουν επεμβάσεις σε κρίσιμες περιοχές του εγκεφάλου. Ο Καθ. Γούσιας είναι πιστοποιημένος από την Γερμανική Εταιρεία Νευροχειρουργών και την Γερμανική Εταιρεία Νευροφυσιολογίας τόσο ως χειρουργός-ειδικός, ώστε να χρησιμοποιεί την τεχνική αυτή όσο και ως γνώστης της νευροφυσιολογίας, ώστε να μπορεί να διενεργεί ακόμα και ο ίδιος τις μετρήσεις. Έχει επιλεγεί για ειδικές διαλέξεις ως εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Νευροχειρουργικής Εταιρείας, όπως και για την εκμάθηση της τεχνικής αυτής σε νευροχειρουργούς σε περιοχές της Αφρικής και Ασίας (1st EANS GHC Vascular & Skull Base Hands-on Course, 2023, http://www.brainglobal.org/projects/qa–gousias/, http://www.brainglobal.org/projects/neuromonitoring–in–sub–saharan–africa/)
Η Δρ. Μάρκου, ειδική νευρολόγος και κλινική νευροφυσιολόγος είναι η επικεφαλής της νευροφυσιολογικής ομάδας της κλινικής και η ίδια πιστοποιημένη από την Γερμανική Εταιρεία της Κλινικής Νευροφυσιολογίας.
Η Νευροχειρουργική Κλινική υπό τον Καθ. Γούσια είναι αναγνωρισμένο διεθνές κέντρο εκπαίδευσης τεχνικών νευροπαρακολούθησης της Γερμανικής Εταιρείας Dr. Langer/Brainlab.
Στην εικόνα 4 φαίνονται κυκλωμένες με κίτρινο χρώμα αλλαγές στις κυματομορφές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του χειρουργείου στα σωματοαισθητικά δυναμικά. Με άσπρο χρώμα απεικονίζεται η αρχική κυματομορφή, ενώ με κόκκινο η κυματομορφή όταν ερεθίζεται ο αισθητικός φλοιός του εγκεφάλου. Η κόκκινη κυματομορφή έχει χάσει μέρος του ύψους του δυναμικού. Όταν ο χειρουργός ενημερώνεται για αυτήν την αλλαγή οφείλει να αλλάξει την στρατηγική του στο χειρουργείο ώστε να μην προκληθούν μόνιμες βλάβες.
Στην εικόνα 5 σχεδιάστηκε ένα πολύ κρίσιμο στάδιο του χειρουργείο αφαίρεσης όγκου εγκεφάλου. Με μωβ χρώμα απεικονίζεται η πυραμιδική οδός, δηλ. οι δεσμίδες που είναι υπεύθυνες για την κίνηση ενός ημιμορίου του σώματος. Με μαύρο απεικονίζεται η χειρουργική κοιλότητα και το ποσοστό του όγκου, που ήδη έχει αφαιρεθεί. Με κόκκινο απεικονίζεται ο όγκος που ακόμα δεν έχει αφαιρεθεί αλλά , όπως φαίνεται στην εικόνα, γειτνιάζει με τις δεσμίδες τις κίνησης. Αν προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε τον όγκο χωρίς κάποιον έλεγχο, τότε υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να προκληθεί μια μόνιμη κινητική βλάβη. Στην περίπτωση της νευροπαρακολούθησης χρησιμοποιούμε ειδικές αναρροφήσεις ή στυλεούς, με τους οποίους μπορούμε να εντοπίσουμε τις κινητικές δεσμίδες μέχρι και 5 με 15 χιλιοστά εν τω βάθει της περιοχής που χειρουργούμε. Όταν πλέον φτάσουμε να χειρουργούμε σε 5 χιλιοστά απόσταση, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί.
Ακολουθηστε μας
