Το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο (facet syndrome) είναι μια ευρέως αναγνωρισμένη πηγή προβλημάτων σε ασθενείς που ταλαιπωρούνται από επίμονο πόνο στον αυχένα και τη μέση.
Αν και δεν είναι ευρύτερα γνωστό, το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο είναι μια κοινή πάθηση που μπορεί να προκαλέσει αναπηρία και σοβαρή επιδείνωση της ποιότητας ζωής.
Ωστόσο, σήμερα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μέσα από διάφορες επεμβατικές και μη προσεγγίσεις.
Ο Δρ. Γούσιας έχει μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση του ζυγοαποφυσιακού συνδρόμου, έχοντας θητεύσει ως διευθυντής σε κορυφαία κέντρα Νευροχειρουργικής στη Γερμανία και έχοντας βοηθήσει πολλούς ασθενείς να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους και να ανακτήσουν την ποιότητα ζωής τους.
Η σπονδυλική στήλη περιλαμβάνει αρθρώσεις που συνδέουν τους σπονδύλους και της δίνουν τη δυνατότητα για κάμψη, περιστροφή κι άλλες κινήσεις. Η επιφάνεια των αρθρώσεων αυτών καλύπτεται από χόνδρο, που αποτρέπει την μεταξύ τους τριβή. Με την πάροδο του χρόνου, ο χόνδρος αυτός φθείρεται με αποτέλεσμα τα οστά που συνδέει η άρθρωση να τρίβονται, προκαλώντας φλεγμονή, πόνο και δυσκαμψία.
Η διαταραχή αυτή στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης ονομάζεται ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο (facet syndrome). Η νόσος συνήθως αναπτύσσεται στην αυχενική (55%) και την οσφυϊκή μοίρα (30%) της σπονδυλικής στήλης, ενίοτε ωστόσο αναπτύσσεται και στη θωρακική.
Η πιο κοινή αιτία του ζυγοαποφυσιακού συνδρόμου είναι ο εκφυλισμός των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης, λόγω της γήρανσης.
Ωστόσο, ο εκφυλισμός των αρθρώσεων μπορεί να επιταχυνθεί ή να ελιχθεί πρόωρα λόγω δευτερογενών παραγόντων, όπως από κάποιο τραυματισμό (π.χ. από τροχαίο ατύχημα ή αθλητικές δραστηριότητες) ή φλεγμονώδεις καταστάσεις όπως π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα και η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα.
Το υπεξάρθρημα των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης, λόγω σπονδυλολίσθησης, μπορεί επίσης να συμβάλει στην ανάπτυξη ζυγοαποφυσιακού συνδρόμου.
Το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο έχει ως βασικό σύμπτωμα τον πόνο, με τους ασθενείς να παραπονιούνται συχνά για πόνο σε μια γενικευμένη, μη καθορισμένη περιοχή του αυχένα ή της μέσης. Μπορεί επίσης να υπάρχει κάποια ευαισθησία πάνω από τις εμπλεκόμενες αρθρώσεις.
Συνήθως, επιδεινώνεται από ξαφνικές κινήσεις ή παρατεταμένα επεισόδια κακής στάσης του σώματος, ενώ για πολλούς ασθενείς η χειρότερη ώρα είναι τη νύχτα, όταν όλοι οι μύες χαλαρώνουν και οι αρθρώσεις τρίβονται μεταξύ τους.
Ειδικότερα, το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο στην αυχενική μοίρα περιλαμβάνει τα ακόλουθα συμπτώματα:
Στην οσφυϊκή μοίρα το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο εκδηλώνεται με τα εξής συμπτώματα:
Η διάγνωση του ζυγοαποφυσιακού συνδρόμου ξεκινά με λήψη του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς, αξιολόγηση της στάσης του σώματος και ψηλάφηση της πληγείσας περιοχή για έλεγχο ευαισθησίας και μυϊκών αντανακλαστικών και δοκιμές εύρους κίνησης.
Ο απεικονιστικός έλεγχος μπορεί να περιλαμβάνει τη λήψη ακτινογραφίας για τον αποκλεισμό άλλων αιτιών, όπως π.χ. λοιμώξεις, καθώς επίσης αξονική ή μαγνητική τομογραφία για καλύτερη απεικόνιση της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και εντοπισμό πιθανής δισκοκήλης.
Υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις για το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο. Μερικές φορές, όταν τα συμπτώματα είναι ήπια μπορεί να αρκούν απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η διόρθωση της κακής στάσης του σώματος, η άσκηση και η απώλεια βάρους για τη βελτίωση του πόνου στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Η φυσιοθεραπεία μπορεί να έχει πολύ καλό αποτέλεσμα, καθώς και η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, ειδικά σε περιπτώσεις που υπάρχει φλεγμονή και οι ασθενείς υποφέρουν από μυϊκούς σπασμούς.
Οι ενέσεις κορτικοστεροειδών απευθείας στις ερεθισμένες αρθρώσεις είναι ίσως η πιο αποτελεσματική και ταχύτερη μορφή ανακούφισης από τον πόνο για ασθενείς που υποφέρουν σε καθημερινή βάση. Είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που επιδρά άμεσα μειώνοντας το οίδημα και τον ερεθισμό στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης, ανακουφίζοντας από τον πόνο. Το αποτέλεσμα μπορεί να διαρκέσει από μέρες έως χρόνια και σε περίπτωση επανεμφάνισης του πόνου, οι ενέσεις επαναλαμβάνονται.
H χρήση ραδιοσυχνοτήτων (RF) είναι μια αποτελεσματική θεραπεία που χρησιμοποιείται για καυτηριασμό (thermoablation) ή την ψύξη (cryoablation) περιοχών του νευρικού ιστού στις αρθρώσεις που στέλνει σήματα πόνου στον εγκέφαλο, μειώνοντας τελικά τον πόνο. Είναι μια επίσης ελάχιστα επεμβατική διαδικασία και ανακουφίζει τους ασθενείς που υποφέρουν από χρόνιο πόνο ως συνέπεια διαφόρων καταστάσεων, μεταξύ των οποίων και το ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο.
Η ενδοσκοπική ριζοτομή είναι η λιγότερο επεμβατική τεχνική για την αντιμετώπιση τη χρόνιας οσφυαλγία που οφείλεται σε ζυγοαποφυσιακό σύνδρομο. Η εν λόγω τεχνική επιτρέπει την άμεση απεικόνιση των νεύρων τροφοδοτούν τις σπονδυλικές αρθρώσεις στο πίσω μέρος της σπονδυλικής στήλης, κι αυτό είναι το βασικό της πλεονέκτημα σε σχέση με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων.
Ο στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι να εντοπίσει αυτά τα επώδυνα νεύρα χρησιμοποιώντας ενδοσκόπιο και να τα απενεργοποιήσει.
Ως ελάχιστα επεμβατική τεχνική, η ενδοσκοπική ριζοτομή διακρίνεται για τα οφέλη της έναντι ενός ανοικτού χειρουργείου, όπως: